Διαύγεια-τελοςΤης Βίκης Ελευθεριάδου
Το Πρόγραμμα Δι@ύγεια αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο. Αποτελεί μια αναμφισβήτητα μεταρρυθμιστική πράξη των τελευταίων χρόνων, ένα εργαλείο δημοκρατίας που αποσκοπεί στην επιβεβαίωση τήρησης των συμφωνηθέντων και, εμμέσως, μια προσπάθεια προς αποφυγή φαινομένων κακοδιαχείρησης ή διαφθοράς καθώς αξιοποιεί αποτρεπτικά τον προβληματισμό που μπορεί να προκαλέσει η δημοσιότητα μιας aπόφασης.
Ο Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Μητσοτάκης σε μια προσπάθειά του να «ενισχύσει» -όπως ισχυρίζεται- τη Δι@υγεια ως εργαλείο διαφάνειας εισηγείται τροποποιήσεις που ουσιαστικά την αυτοκαταργούν.
Ας δούμε τα πράγματα ως έχουν.
Η παρ. 2 του άρθρου 4 Ν. 3861/2010 σε ισχύ λέει «Με εξαίρεση τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου, οι λοιπές πράξεις που κατά τον παρόντα νόμο αναρτώνται στο Διαδίκτυο ΔΕΝ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ, ΕΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ τους στο Διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο» .
Στις 02.10.2013 και για μια μόνο ημέρα αναρτήθηκε για δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο που περιλαμβάνει προτεινόμενες τροποποιήσεις στον νόμο περί Δι@ύγειας. Η παρ. 2 του άρθρου 4 αντικαθίσταται ως εξής: «Με εξαίρεση τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου, οι λοιπές πράξεις του άρθρου 2 ισχύουν από την ανάρτηση τους στο Διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο, ΕΚΤΟΣ ΕΑΝ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ σε ειδικές διατάξεις ή στις ίδιες τις πράξεις».
Ανοίγει έτσι ένα παραθυράκι που μετατρέπει τη Δι@υγεια σε κάτι προαιρετικό. Συνοπτικά θα περιέγραφα μια τέτοια διατύπωση ως «διορίζω όποιον θέλω, όπου θέλω. Δίνω όσα θέλω, για ό,τι θέλω και δεν σας δίνω αναφορά γιατί έτσι θέλω».
Ως αποτέλεσμα των έντονων αντιδράσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η δημόσια διαβούλευση πήρε παράταση έως τις 09.10.2013. Το Υπουργείο διέψευσε τα περί αυτοκατάργησης του Προγράμματος επαναδιατυπώνοντας τη σχετική διάταξη της παραγράφου 4 ως εξής: «[..] οι λοιπές πράξεις του άρθρου 2 αναρτώνται στο Διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο και ισχύουν από την ανάρτησή τους, ΕΚΤΟΣ ΕΑΝ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥΣ σε ειδικές διατάξεις ή στις ίδιες τις πράξεις».
Ανοίγει λοιπόν ένα παραθυράκι που μετατρέπει τη Δι@υγεια σε κάτι ετεροχρονισμένο καθώς μια πράξη μπορεί να γίνει εκτελεστή σε προγενέστερο χρόνο της δημοσίευσής της. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει πως μπορεί ένα όργανο να λαμβάνει και να υλοποιεί αποφάσεις χωρίς την απαραίτητη δημοσιότητα. Η αποδέσμευση του χρόνου εκτέλεσης από τον χρόνο δημοσίευσης ενδεχομένως να οδηγήσει σε πράξεις χωρίς επιστροφή (για παράδειγμα η αποψίλωση χώρων πρασίνου ή η κατεδάφιση κτηρίων) αλλά και σε παλιές τακτικές του πελατειακού συστήματος (απευθείας ανάθεση υπηρεσιών εποχής golden boys).
Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι απαράδεκτη η προσπάθεια αποδυνάμωσης από τη κυβέρνηση ενός καθαρά δημοκρατικού εργαλείου. Οι δηλώσεις περί ενίσχυσης του θεσμού είναι ψευδείς και απευθύνονται μόνο σε όσους αρέσκονται να προσλαμβάνουν ακατέργαστη την όποια δήλωση. Προκαλεί έκπληξη η δυσκολία των κρατικών λειτουργών να διαχειριστούν το δημόσιο χρήμα με διαφάνεια. Πρέπει να διαφυλαχθεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της δημοσίευσης των κρατικών αποφάσεων πριν γίνουν εκτελεστές χωρίς καμία υποχώρηση. Σε μια εποχή που αποτυπώνει την έκδηλη απογοήτευση του κόσμου απέναντι στη πολιτεία, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται είναι η επιστροφή σε παρελθοντικές τακτικές τυλιγμένες στον μανδύα της μεταρρύθμισης.

Η Bίκη Ελευθεριάδου είναι μέλος της Δημοτικής Κίνησης «Διάβαση Πεζών»